ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರಿಗೂ ತಡೆರಹಿತ ಪ್ರವೇಶವಿರುವ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇದೆಯೇ?!

ಡಿಸೆಂಬರ್ 3 ವಿಕಲಾಂಗ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದಿನ: ವಿಶೆಷ ಲೇಖನ:

(ವಿಕಲಚೇತನರ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದಿನಾಚರಣೆಯನ್ನು ವಿಕಲಚೇತನರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಲು ಮತ್ತು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಅವರ ಏಕೀಕರಣಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ವಿಕಲಚೇತನರ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದು ಈ ದಿನದ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.)

ವಿಕಲಾಂಗ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಹಕ್ಕುಗಳ ಕಾಯ್ದೆ 2016 ಮತ್ತು ವಿಕಲಾಂಗ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಹಕ್ಕುಗಳ ಕುರಿತ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಸಮಾವೇಶ (ಯುಎನ್‌ಸಿಆರ್‌ಪಿಡಿ) ಎಲ್ಲಾ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಕಟ್ಟಡಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶದ ಅಗತ್ಯತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಭಾರತದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ದೂರದ ಕನಸಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ. ಕೆಲವು ದೇವಾಲಯಗಳು, ಮಾಲ್‌ಗಳು, ಚಿತ್ರಮಂದಿರಗಳು, ಶಾಲಾ ಕಾಲೇಜುಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು ದಶಕಗಳಿಂದಲೂ ವಿಕಲಾಂಗ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಬೆಂಬಲಕ್ಕೆ ಇನ್ನೂ ನಿಲ್ಲದಿರುವುದು ವಿಪರ್ಯಾಸ.

ಅಂಗವಿಕಲ ಸಮುದಾಯವು ಬೇಡಿಕೆಯಿಡುವುದು ಕೇವಲ ಗಾಲಿಕುರ್ಚಿ ಇಳಿಜಾರುಗಳಲ್ಲ, ಆದರೆ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಅಂಗವೈಕಲ್ಯ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರಿಗೆ ಬ್ರೈಲ್, ಆಡಿಯೊ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಹಲವು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕೆ ಮುಕ್ತವಾಗಿರಬೇಕು ಎಂದು ಕಾನೂನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಹಾಗಿರುವಾಗ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಇನ್ನೂ ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ಬದ್ಧವಾಗಿಲ್ಲವೇ? 

ನಾವೆಲ್ಲರೂ ನಮ್ಮ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಕೆಲವೊಂದು ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಅಂಗವಿಕಲರಾಗಿದ್ದೇವು. ಮಗುವಾಗಿದ್ದಾಗ, ಕಾಲು ಮುರಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿರುವಾಗ, ಪ್ರಾಮ್(ಗಾಲಿಕುರ್ಚಿ) ಹೊಂದಿರುವ ಪೋಷಕರು, ವಯಸ್ಸಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಇತ್ಯಾದಿ...; ಒಂದಲ್ಲ ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ದೈಹಿಕವಾಗಿ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಗೊಂಡಿರುತ್ತೇವೆ. ತಮ್ಮ ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಆರೋಗ್ಯವಾಗಿ ಮತ್ತು ಶಾರೀರಿಕವಾಗಿ ಉಳಿಯುವವರು ಕಡಿಮೆ. ಅಂತಹ ರ್ನಿರ್ಮಿತ ಕಾಲಘಟ್ಟದ ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ  ಇದು ತಡೆರಹಿತವಾಗಿರಬೇಕು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಜನರ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಸಮಾನವಾಗಿ ಪೂರೈಸಲು ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಅಂಗವಿಕಲರ ಅಗತ್ಯತೆಗಳು ಬಹುಜನರ ಅಗತ್ಯತೆಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುತ್ತವೆ.

ಕೊಡಗು ಒಂದು ಹೆಸರಾಂತ ಪಾವನವಾದ ಪುಣ್ಯ  ಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಗುಡ್ಡಗಾಡು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅಂಗವಿಕಲ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಸೇರಿದಂತೆ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತದ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಈ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗಾಗೀ ಅಂಗವಿಕಲ ಸಮುದಾಯವನ್ನು ಸೈಡ್ ಲೈನಿಂಗ್ ಬದಲಿಗೆ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಗೆ ತರಲು ಮತ್ತು ದಿವ್ಯಾಂಗ್ ಎಂಬ ಅಲಂಕಾರಿಕ ಪದಗಳೊಂದಿಗೆ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ನೀಡದೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಪ್ರವೇಶದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಈಗ ಕನಿಷ್ಠ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡಬೇಕಾಗಿದೆ.

Section 44 RPWD Act 2016 (Mandatory observance of accessibility norms and standards notified under Section 15 of RPWD rules 2017, ಸೆಕ್ಷನ್ 45 ರಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಅಗತ್ಯ ಸೇವೆಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಶೇಷ ಗಮನಹರಿಸಬೇಕು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಇನ್ನೂ ಪ್ರವೇಶಿಸಲಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸದಿರುವುದು ದುರದೃಷ್ಟಕರ. ಈ ಕೆಳಗಿನ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಎಲ್ಲಾ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು ಬಹಳ ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ.

ಈ ಕೆಳಗಿನ ಕೆಲವೊಂದು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸುವದರ ಮೂಲಕ ನಮ್ಮ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು:

1. ಅರ್ಬನ್ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು: ನಿರ್ಬಂಧಗಳು, ಸಂಕೇತ, ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳು, ಪಾಥ್‌ವೇಸ್, ಕರ್ಬ್ ರಾಂಪ್ಸ್, ಪಾದಚಾರಿ ಕ್ರಾಸಿಂಗ್ಗಳು, ಪಾರ್ಕಿಂಗ್.

2. ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚರಲ್ ಡಿಸೈನ್ ನಲ್ಲಿ  ಪರಿಗಣನೆ: RAMPS, ಎಲಿವೇಟರ್ಗಳು, ಪ್ಲ್ಯಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್ ಲಿಫ್ಟ್‌ಗಳು, ಸ್ಟೇರ್ಸ್, ರೇಲಿಂಗ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಹ್ಯಾಂಡ್ರೈಲ್‌ಗಳು, ಪ್ರವೇಶಗಳು, ಬಾಗಿಲುಗಳು, ಕೊರಿಡಾರ್ಗಳು , REST ROOMS ಪ್ರವೇಶಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಬೇಕು.

3.  ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್ ಪ್ರಕಾರಗಳು:  ಹೊಸ ಮತ್ತು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ನಿರ್ಮಾಣಗಳಿಗಾಗಿ, ಅಂತರ್ನಿರ್ಮಿತ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಭೌತಿಕ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಮತ್ತು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಕರು ಮತ್ತು ತನಿಖಾಧಿಕಾರಿಗಳು  ಅಗತ್ಯ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷ  ತಡೆರಹಿತ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು ಇದರ ಉದ್ದೇಶ

ಹ್ಯಾಂಡಿಕ್ಯಾಪ್ ಅಂಗವೈಕಲ್ಯಕ್ಕೆ ಸಮಾನಾರ್ಥಕವಲ್ಲ ಎಂದು  ನಾವೆಲ್ಲ ಗಮನಿಸಬೇಕು. ಅಂಗವೈಕಲ್ಯವು ದೈಹಿಕ, ಸಂವೇದನಾಶೀಲ ಅಥವಾ ಮಾನಸಿಕ ಮಿತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಅದು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಚಲಿಸುವ, ನೋಡುವ, ಕೇಳುವ ಅಥವಾ ಕಲಿಯುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ; ಹ್ಯಾಂಡಿಕ್ಯಾಪ್ ಎಂದರೆ ಪರಿಸರ, ಸಮಾಜ ಅಥವಾ ಸ್ವತಃ ಹೇರಿದ ಸ್ಥಿತಿ ಅಥವಾ ತಡೆಗೋಡೆ. ಅಂತೆಯೇ, ಅಂತ ರ್ನಿರ್ಮಿತ ಪರಿಸರದ ದೈಹಿಕ ಅಡಚಣೆಗಳು ಅಂಗವಿಕಲರಿಗೆ ಅಂಗವಿಕಲತೆಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಗಾಲಿಕುರ್ಚಿ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಮೆಟ್ಟಿಲ ಸಾಲು ಒಂದು ಅಂಗವಿಕಲತೆಯಾಗಿದೆ. 

ಅಂಗವಿಕಲರನ್ನು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸಲು  ಈ ಬದಲಾವಣೆಗಳನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಬೇಕು .ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಬೇಕು ,ಆದ್ದರಿಂದ ಅಂಗವಿಕಲ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಮನೆ, ಕೆಲಸ ಮತ್ತು ಇತರ ಸ್ಥಳಗಳ ನಡುವೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸಲು ಯಾವುದೇ ಅಡೆತಡೆಗಳಿಲ್ಲದೆ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸಕ್ರೀಯವಾಗಿ ಬೆರೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. 

ಪ್ರಸ್ತುತ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿರುವ 1995ರ ಹಾಗೂ 2016ರ ಅಂಗವಿಕಲರ ಕಾಯ್ದೆಯನ್ವಯ ವಿಕಲಾಂಗರಿಗೆ ದೊರೆಯಬೇಕಾದ ಸೌಕರ್ಯಗಳು ಅವರ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳಾಗಿವೆ. ಪ್ರವೇಶಿಸುವಿಕೆ (accessibility) ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರ ಹಕ್ಕು. ನಾವು ನಮ್ಮ ಸಮಾಜವನ್ನು ತಡೆರಹಿತ ವಾತಾವರಣವನ್ನಾಗಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡೋಣವೇ ?

ಮನುಷ್ಯನ ಚಾಕುಚಕ್ಯತೆಯನ್ನು ಅವರ ಶಾರೀರಿಕ ಆಕೃತಿಯಿಂದ ಅಳೆಯುವುದು ಸರಿಯಲ್ಲ ಅಂಗವೈಕಲ್ಯವು ಮನುಷ್ಯನ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ವಿಕಲಾಂಗರೂ ವಿವಿಧ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಅವಕಾಶ ದೊರೆತಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದ ಪ್ರಮುಖರಲ್ಲೊಬ್ಬಾರಾಗುವುದು ಸೋಜಿಗವೇನಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ವಿಕಲಾಂಗರಿಗೆ ಸಮನಾದ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸಿಕೊಟ್ಟು ಅವರೂ ಕೂಡ ಸಮಾಜದ ಮುಖ್ಯ ವಾಹಿನಿಗೆ ಬಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುವ ದಿಶೆಯಲ್ಲಿ ಈ ದಿನ ನಮ್ಮ ಸಮಾಜವು ಸಜ್ಜಾಗಬೇಕಾಗಿದೆ.

ಲೇಖಕರು:

ಡಾ. ದೀಪಾ

ಮಡಿಕೇರಿ-ಕೊಡಗು.

Search Coorg Media: Coorg's Largest Online Media Network